Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει...

Κόντρα στην βία των ημερών σκεφτόμουν πόσο δύναμη έχουν οι λέξεις...

Από μικρή ηλικία θα έρθουμε συχνά στην θέση να παίξουμε τον άχαρο ρόλο του διαμεσολαβητή σε αντιπαραθέσεις των παιδιών. Πολλές φορές μάλιστα νιώθουμε πως εν τέλει δεν έχουμε βοηθήσει και πολύ αφού η ιστορία επαναλαμβάνεται είτε λίγο αργότερα είτε σε άλλο πλαίσιο.

Αν και οι διαφορετικές ηλικίες έχουν διαφορετική αντιμετώπιση, μία είναι η διαχρονική λύση, η ικανότητα του παιδιού από νωρίς να χρησιμοποιεί την γλώσσα και μόνον αυτή για να επικοινωνήσει...

Από την στιγμή λοιπόν που το παιδί μας θα αρχίσει να λέει λέξεις έστω και με τον δικό του χαριτωμένο τρόπο αρχίζει και ένα μάθημα ζωής. Αρχίζουμε να δείχνουμε σε κάθε ευκαιρία στο παιδί μας ότι η γλώσσα είναι ένα πολύ δυνατό εργαλείο για να εκφράσει αυτά που σκέφτεται, αυτά που θέλει και το σημαντικότερο αυτά που δεν θέλει. Και ποιος είναι ο τρόπος για να του δώσουμε αυτό το μάθημα; Με το να ανταποκρινόμαστε θετικά σε κάθε του προσπάθεια να εκφράσει θέληση, να το ενθαρρύνουμε να λεκτικοποιήσει αυτά που θέλει και αισθάνεται, να δείχνουμε αποδοχή σε αυτά που εκφράζει ακόμα και αν μετά πρέπει να του τα αρνηθούμε και τέλος να σταματά με τον λόγο του ότι δεν θέλει να του κάνουν. 

Πολύ συχνά συζητώντας με γονείς για θέματα βίας μεταξύ παιδιών σε χώρους όπως η παιδική χαρά ένιωσα την ανησυχία αλλά  και το δίλημμα τους. Να μεγαλώσουν αρνιά ή λύκους; Η απάντηση μου πάντα ήταν ότι τα συμπαθέστατα αυτά ζώα είναι εξίσου αναγκαία στη φύση αλλά δεν έχουν λόγο ύπαρξης στην συζήτηση μας.  Να μεγαλώσουν ανθρώπους με προσωπικότητα και άποψη είναι το δύσκολο. 

Τι μπορεί να κάνει ένα παιδί όταν το χτυπούν; Μπορεί να πει ότι αυτό δεν του αρέσει, να ζητήσει να σταματήσει και τέλος αν δεν εισακουστεί να γυρίσει την πλάτη του και να φύγει. Στην δυάδα του θύτη και του θύματος αν κοιτάξουμε καλά το θύμα δεν είναι αυτός που χτυπιέται πάντα. Γιατί αυτός που χτυπά δεν έχε μάθει τον κοινωνικό τρόπο να ζητήσει αυτό που θέλει, πιθανόν να έχει δεχθεί βία και ο ίδιος ως τρόπο διεκδίκησης, και εν τέλει θα βιώσει και μοναξιά γιατί θα τον απορρίψουν. 

Από πολύ νωρίς λοιπόν όταν το παιδί ακόμα δεν μπορεί να μιλήσει αλλά μπαίνει σε κοινωνικές συναναστροφές, δοκιμάστε να σταθείτε στο ύψος των παιδιών χωρίς να αγγίζετε κανέναν με ορμή προκειμένου να επιβληθείτε της κατάστασης, και να πείτε αυτό που πρέπει να πει το παιδί όταν θα μπορεί : "σταμάτα δεν του αρέσει αυτό, τον πονάς...". Η γλώσσα του σώματος η έκφραση και ο τόνος της φωνής χωρίς να φωνάζει κανείς, είναι αρκετά για να περάσουν το μήνυμα.

 Σε λίγο μεγαλύτερα παιδιά μπορείτε να πάτε κοντά και να τα ενθαρρύνετε εκείνα να πουν αυτό που θέλουν, "βλέπω κλαις πρέπει να πόνεσε, πάμε κοντά στον .. να του πεις ότι δεν σου αρέσει να σε χτυπούν". Αυτό που πρέπει να επιβληθεί σε μια κατάσταση βίας είναι να υπάρξει η λεκτική επικοινωνία και οι τόνοι να μείνουν χαμηλοί αλλά όσο σοβαροί επιβάλλει η περίσταση. Το να σπεύσει ένας γονιός να πει "δεν το ήθελε ή δεν θα το ξανακάνει για λογαριασμό του παιδιού προκειμένου να σώσει την κατάσταση έκτος του ότι προσβάλλει τα παιδιά εκατέρωθεν δεν δίνει κανένα μήνυμα κοινωνική δεξιότητας. Άστοχο επίσης είναι να αναγκάσουμε ένα παιδί να ζητήσει συγνώμη απλά για να το πει. Η συγνώμη είναι κάτι που θα αποκτήσει νόημα πολύ αργότερα, οι λογικές συνέπειες μιας αντιπαράθεσης όμως είναι αυτό που βιώνει και κατανοεί πολύ καλά ένα παιδί.Χτύπησα ένα παιδί, μου είπε ότι δεν του αρέσει, δεν σταμάτησα, έφυγε, δεν θέλω να παίζω μόνος...(και δεν χρειάζεται κανείς να του το πει ή να το τονίσει, το ζει και είναι αρκετό)

Εδώ φαίνεται και η δουλειά που πρέπει να γίνει με το παιδί που χτυπά. Κάτι θέλει να πει και δεν έχει τον τρόπο, κάποιος το έχει χτυπήσει και νομίζει  ότι αυτός είναι ο τρόπος, έχει αποκτήσει  την ταμπέλα του παιδιού που χτυπά και την εκπληρώνει ευλαβικά και άλλοι πολλοί λόγοι. Για να δουλέψουμε με ένα παιδί που χτυπά πρέπει πρώτα να στραφούμε στον εαυτό μας και να δούμε πως αντιμετωπίζουμε τις αντιπαραθέσεις μας μαζί του. Πρέπει να παρατηρήσουμε πότε χτυπά, ποιους και τι το  προκαλεί να το κάνε, έτσι θα δώσουμε απάντηση σε πολλά ερωτήματα μας και πιθανόν αν και εμείς είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε λάθη μας να βρούμε και την πολυπόθητη λύση! Δεν ξεχνάμε ποτέ ότι ένα παιδί λάβει αγάπη, αποδοχή και κατανόηση θα τα ανταποδώσει και με το παραπάνω.

"Μου αρέσει ο καινούργιος σου εαυτός" είχε πει κάποτε ένα παιδί στην μητέρα του, που αποφάσισε να βλέπει περισσότερα από αυτά που πριν επέτρεπε στον εαυτό της. 

Οι τάξεις και τα σπίτια πρέπει να εχουν ανοιχτά στόματα, τόσο όσο να μην πληγώνουν.