18 December 2013

Γιορτές!

Κι όμως είμαι ακόμα υπό μετακόμιση! Δεν ξέρω πως, αλλά πάντα τα πράγματα στην ζωή μας γίνονται με αργό και βασανιστικό τρόπο που εν τέλει καταλήγει να είναι και ο πιο κατάλληλος. Ο Δημήτρης βαστάει γερά ακόμα όσο φεύγουν τα πράγματα ένα ένα από το σπίτι...Σαν κάτι ταινίες,  είπε εύστοχα τις προάλλες ο Κυριάκος, που εξαφανίζονται σιγά σιγά τα αντικείμενα...Μιας και θα κάνω καιρό να εμφανιστώ, 15 ημέρες, με πληροφόρησε η ευγενική κυρία, ότι παίρνει η μεταφορά του τηλεφώνου (μαχαιριά στην καρδιά!!) αν σκεφτεί κανείς ότι τον Γενάρη ξεκινάω ομάδες γονέων στο εργαστήρι μελέτης της παιδικής ηλικίας για παιδιά 0-3 ετών, σκέφτηκα να σας γράψω κάτι από γιορτές να έχετε κατά νου μέχρι του χρόνου που θα τα ξαναπούμε!!




 Σκεπτόμενη λοιπόν τι να γράψω μου ήρθαν στο νου οι δικές μου γιορτές ως παιδί....
Πάντα θυμάμαι στολίζαμε δέντρο αλλά μυστηριωδώς δεν θυμάμαι τον χοντρούλη με την κόκκινη στολή και τα άσπρα γένια να κατέχει εξέχουσα θέση στο σαλόνι...από άποψη ή από φόρτο εργασίας, μιας και είμαστε πολυμελής οικογένεια με δύο γονείς που εργάζονταν πυρετωδώς και αρκούνταν στα λίγα και ουσιαστικά των γιορτών...όπως και να έχει οι γονείς μου ασυνείδητα το πιθανότερο, επέλεξαν να μην στήσουν ιστορία και σενάριο με καμινάδες και κουραμπιέδες που εξαφανίζονται μυστηριωδώς αλλά να μείνουν στην ουσία..."κάποιος που σ'αγαπά πολύ και σε σκέφτηκε έβαλε αυτό το δώρο κάτω από το δέντρο για σένα" και όταν μεγάλωσα αρκετά άρχιζα να φτιάχνω και εγώ ότι ήθελα και μπορούσα και να το βάζω κάτω από το δέντρο για αυτούς που αγαπώ. Κι είχε μαγεία αυτό, όσο και αν ακούγεται πεζό, είχε την μαγεία της οικογενειακής θαλπωρής, της αγκαλιάς και της αγάπης που έκρυβε μέσα του το δώρο. Αυτή τη μαγεία και την ζεστασιά δεν θα την άλλαζα με τίποτα στον κόσμο γιατί πέρα από τις όμορφες αναμνήσεις με έμαθε και κάτι ακόμα που το κουβαλώ μέχρι σήμερα, να σκέφτομαι και να επιλέγω ή ακόμα και να φτιάχνω με τα χέρια μου δώρα για αυτούς που αγαπώ όποτε νιώσω ότι θέλω να τους τα προσφέρω απλόχερα, και να παίρνω μεγάλη χαρά όταν το κάνω! Πριν επιλέξετε λοιπόν το τι θα πείτε ή θα κάνετε τις γιορτές με το μικρό σας σκεφτείτε ότι τα παιδιά δεν θέλουν πολλά αλλά θέλουν αληθινά!! Το βράδυ της παραμονής μπορεί να γίνει εξίσου μαγικό αν αντί να κοιμηθούν και να περιμένουν κάποιος να αφήσει κάτι στο δέντρο (που πολύ σύντομα θα χρειαστεί να τους εξηγήσετε γιατί κυκλοφορούν πολλοί σωσίες του και άλλα αξιοπερίεργα ερωτήματα που δεν θα έχουν καμιά μαγεία!) μπορούν να μείνουν ξύπνια όσο αντέχουν και να μοιραστούν την ιστορία της γέννησης ή να παίξουν επιτραπέζια με τους γονείς τους θείους και τους παππούδες μέχρι τελικής πτώσεως,να μετρήσουν αντίστροφα μέχρι να αλλάξει ο χρόνος για να πάρουν και να δώσουν τα δώρα, να κοιμηθούν στρωματσάδα οικογενειακώς κάτω από το αναμμένο δέντρο και να υποδεχτούν αγκαλιά το πρώτο ξημέρωμα...και άλλα τέτοια μαγικά που θα γραφτούν τόσο καλά μέσα στην ψυχούλα τους που θα τα θυμούνται όταν κι αυτά θα γίνουν γονείς! Αυτό το τελευταίο με την στρωματσάδα μάλλον θα το εφαρμόσουμε και εμείς  από άποψη και από ανάγκη!!
Η προσμονή για το άνοιγμα του δώρου είναι βαθιά τυπωμένη μέσα μου και η γνώση ότι μου το πήραν οι γονείς μου που αγαπώ το έκανε ακόμα πιο όμορφο! 

Όσο για το τι να κάνετε με τα παιδιά σας τις γιορτές....μείνετε μακρυά από πολυκαταστήματα που με την βουή και τα τραγούδια να αλληλομπερδερδεύονται φέρνουν τα παιδιά στα πρόθυρα ντελίριου και προτιμήστε να πάτε σε εκδηλώσεις με πιο χαμηλούς τόνους. Τολμήστε να "τσαλακωθείτε" και συνοδέψτε τα τραγουδώντας τα κάλαντα στους παππούδες από κοινού! 


 Για όσους έχετε παιδιά κάτω των 3 ετών μια ωραία ιδέα για να τα εισάγετε στο θέατρο αλλά με ήπιο τρόπο είναι να τα πάτε να ακούσουν κάποια παιδική χορωδία με χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Έτσι θα έρθουν σε επαφή με την σχέση θεατή και κοινού αλλά με ανοιχτά φώτα, μουσική και τραγούδια  που τους είναι οικεία, και το σημαντικότερο αυτοί που βλέπουν θα είναι κανονικά παιδιά που τραγουδούν....

Για όσους δεν δω στο συνέδριο σας εύχομαι καλές και ζεστές γιορτές, τα λέμε πάλι του χρόνου όταν επανασυνδεθώ με την τεχνολογία!!! Να έχουμε πάντα τις πόρτες και τις καρδιές μας ανοιχτές !!


10 December 2013

Ευχές και εικόνες...για το παιδί !

11 Δεκέμβρη σήμερα, γιορτάζει το παιδί κι ευχές μου από καρδιάς....



 να εύχεσαι και να κυνηγάς τα όνειρα σου...


 να' χεις βλέμμα καθαρό και ζωντανό...


 να παίζεις με την ζωή και να της χαμογελάς...


 να προσφέρεις....

 να πιστεύεις για το καλό....


 να ενθουσιάζεσαι...να ανυπομονείς...


 να γεύεσαι....


 να δουλεύεις με τα χέρια το σώμα και το νου σου...


 να αισθάνεσαι και να το δείχνεις...



 να αγαπιέσαι και να αγαπάς...


 να μην φοβάσαι να βραχείς, να στεγνώνεις και να συνεχίζεις...


 να συνεργάζεσαι....


 και να'χεις φίλους...


 να πηγαίνεις μαζί....

αλλά και μόνος...



και να γελάς πάντα με την καρδιά σου...κάνεις τον κόσμο ευτυχισμένο!!

Χρόνια Πολλά Δημητρό μου!!!

06 December 2013

Σ Ε Β Α Σ Μ Ο Σ

Στον δρόμο για να αγοράσουμε ένα δεντράκι για τον παππού και την γιαγιά άκουσα την είδηση για τον θάνατο του Νέλσον Μαντέλα...ευτυχώς που υπάρχει και το ραδιόφωνο αλλιώς θα ζούσα στον κόσμο μου. Για τον Γρηγορόπουλο το θυμόμουν ούτως ή άλλως, ένα μαύρο πανί είχαμε κρεμάσει εκείνη τη μέρα στην πόρτα του σχολείου και τα λόγια μας λακωνικά στα παιδιά...τι να εξηγήσεις από τον παραλογισμό, μόνο γεγονότα λες και εύχεσαι να μην ξαναχρειαστεί να εξηγήσεις!

Σκεπτόμενη λοιπόν τον αναμενόμενο χαμό ενός χαρισματικού ανθρώπου αλλά και τον πρόωρο χαμό ενός έφηβου μια λέξη μου έρχεται στο νου...ΣΕΒΑΣΜΟΣ
Πως αν στο παιδί μου ριζώσω βαθιά τον σεβασμό , θα είμαι ήσυχη έστω και λίγο ότι όταν έρθει η ώρα θα ξεπηδήσει από μέσα του και θα το κρατήσει στο ύψος του ενάντια σε κάθε παράνοια.




Και από που ξεκινά ο σεβασμός...από το ελάχιστο, από ότι έχει υπόσταση και ζωή...ανοίγω το παράθυρο να φύγει το πετούμενο που εισέβαλλε  στο σπίτι αντί να πάρω την παντόφλα και να να το ισοπεδώσω μπρος στα μάτια του παιδιού. Αν και ποτέ δεν κατάλαβα την χρησιμότητα της μύγας (εκτός από τροφή του μυγοχάφτη) θα της ανοίξω να βγει. Είναι τρομερό με τι μανία πατούσαν τα παιδιά στο σχολείο ότι κινούνταν ή έρπονταν στον κήπο πριν καλά καλά να δουν τι είναι. Αυτό ειλικρινά είναι παρά φύση, το φυσιολογικό στις μικρές ηλικίες είναι να προσπαθήσουν να το πιάσουν και να το περιεργαστούν...όσο και αν μου σηκώνονταν η τρίχα χαιρόμουν πολύ όταν μετά από την συνύπαρξη μας σε μια μοντεσσοριανή τάξη τα παιδιά μου έφεραν κυριολεκτικά στο πρόσωπο να δω τα ευρήματα τους!!! Η Μ.Μοντεσσόρι μέσα από την προσέγγιση της για τα παιδιά θέλησε από την πρώτη στιγμή να δώσει το μήνυμά ότι καθένας είναι ένα μέρος του όλου, που χωρίς αυτόν είμαστε ελλειπείς...

Ο σεβασμός στο σκουλήκι του κήπου είναι η αρχή του σεβασμού στον διπλανό μας όποιος και αν είναι αυτός, του σεβασμού να εκφράζουμε αυτό που σκεπτόμαστε και πιστεύουμε ειρηνικά, του σεβασμού στην φυλή, την θρησκεία, τον πολιτισμό του καθένα, του σεβασμού της ύπαρξης σε όλα τα έμβια όντα και εν τέλει του σεβασμού στον εαυτό μας...
Θυμάμαι μια μέρα στην τάξη μιλώντας για το ψωμί με αφορμή το ζύμωμα στην κουζίνα, έστησα μια ολόκληρη ιστορία πηγαίνοντας βήμα βήμα πίσω από το ψωμί, στον φούρνο, τον φούρναρη, το αλέυρι, το σιτάρι, τον γεωργό, το ζώο που βοήθησε και όσους κρύβονται πίσω από αυτό το καρβέλι...η ιστορία νοστίμισε ακόμα περισσότερο το ψωμί γιατί πίσω του κρύφτηκε ο σεβασμός στον κόπο και την αξία τόσων πραγμάτων...




 Αν αναρωτιέστε λοιπόν γιατί λείπει ο σεβασμός σήμερα, ή γιατί τα πράγματα μοιάζουν συχνά "εμπόλεμα"  για αρχίστε να προσέχετε στο δρόμο μην πατήσετε κάποιο σαλιγκάρι...εκτός του σεβασμού που θα περάσετε στα παιδιά σας ίσως και να είναι μια καλή ευκαιρία να περπατήσετε πιο αργά...
Κι όταν καμιά φορά ψάχνετε τι ιστορία να τους πείτε, προτιμήστε κάποια που να τους δείχνει πως κάθε πράγμα κρύβει από πίσω μιαν αξία που την φτιάχνουν όλοι όσοι βοήθησαν για να φτάσει στα χέρια μας
Όσο έχω δυνάμεις και γράφουν τα χέρια μου θα το λέω, η παιδεία μιας χώρας είναι ο μοναδικός τρόπος για να χτίσει ανθρώπους και συνειδήσεις. Κι όταν τα έχουμε αυτά μόνο καλά μπορούν αν συμβούν...αντί να γκρινιάζουμε ή να μετράμε θύματα ας ξεκινήσουμε...


“What counts in life is not the mere fact that we have lived. It is what difference we have made to the lives of others that will determine the significance of the life we lead.” — Nelson Mandela

01 December 2013

χορεύοντας στο σαλόνι...

Το πανηγύρι της μετακόμισης καλά κρατεί, το πήραμε απόφαση πλέον ότι θα στολίσουμε μαζί με τις κούτες...και είπαμε να το διασκεδάσουμε λιγάκι!
Χθες λοιπόν χορεύαμε στο σαλόνι ανάμεσα στο αναμμένο τζάκι και το βουνό με τα πράγματα που ο Δημήτρης κάθε τόσο πλησίαζε και φώναζε "πωπω πάματα!!" Όσο χορεύαμε τόσο πιο εύκολα έμοιαζαν όλα...


 Θυμάμαι πριν καιρό σε ένα κύκλο με παιδιά στην τάξη, καθώς συζητούσαμε για τον χορό τα ρώτησα: "εσείς έχετε χορέψει με την μαμά ή τον μπαμπά σας;" Από τα δέκα παιδιά που κάθονταν στον κύκλο τα τέσσερα είπαν με λύπη όχι....
Γιατί όχι αναρωτήθηκα...και χθες το βράδυ καθώς χόρευα με τον Δημήτρη στην αγκαλιά μου και τον Κυριάκο λίγο πιο κει σαν να μου πέρασε βιαστικά απ'το μυαλό μια αίσθηση περίεργη που αμέσως έφυγε αλλά μου άφησε την ερώτηση της...

Πόσο εύθραυστη ή ακέραιη θέλουμε να είναι η εικόνα μας προς τα παιδιά μας;

Καθώς χόρευα (αστεία είναι η αλήθεια) και ο Δημήτρης γελούσε συνειδητοποιούσα ότι η γονεικότητα καμιά φορά μας κάνει να θέλουμε να είμαστε ατσαλάκωτοι και παντογνώστες. Σαν να θέλουμε να δώσουμε τον καλύτερο και πιο ακέραιο εαυτό μας στα παιδιά ως πρότυπο προς μίμηση. Και το πιο αστείο είναι ότι αυτή η ανάγκη μας έρχεται φυσικά και αβίαστα όπως τόσα άλλα πράγματα στην ανατροφή ενός παιδιού. Σαν δασκάλα το έχω νιώσει πολλές φορές πως τα παιδιά με βλέπουν σαν αυθεντία που τα ξέρει όλα και έχει μια λύση για όλα και είναι αλήθεια πολύ ενδιαφέρουσα η γκριμάτσα στο πρόσωπο τους όταν δεν έχω απάντηση για κάτι...σαν γονιός όμως;

Πόσο "φυσικό" είναι τελικά ο γονιός να είναι πάντα η κολόνα που δεν λυγίζει ούτε κινείται με τις καιρικές συνθήκες της οικογένειας; Η αλήθεια είναι ότι στα πρώτα τουλάχιστον χρόνια ο ενήλικας γονιός κρατά το τιμόνι στο ταξίδι του παιδιού προς την ανάπτυξη. Το θέμα είναι τι ρότα έχει βάλει...Γιατί όσο και να παλεύουμε να μην φανούν τα τρωτά μας σημεία είναι αδύνατον να τα καταφέρουμε ή τουλάχιστον να το πλασάρουμε ως αληθινό! Απάντηση λοιπόν δεν έχω ακόμα παρά μόνο  μια αίσθηση που θα μοιραστώ μαζί σας...

 Από τότε που έγινα μητέρα κοιμάμαι ελαφρότερα και λιγότερο, σχεδόν ακούω την ανάσα του παιδιού μου από το διπλανό δωμάτιο και ξέρω πότε ξεσκεπάστηκε...αλλά νιώθω πολλές φορές πως η εικόνα της τέλειας μαμάς δεν μου ταιριάζει, πως θέλω ο γιος μου να βλέπει όλες τις εκδοχές μου στο βαθμό και το μέτρο που του επιτρέπει η ηλικία του. Θέλω να ξέρει πως είμαι χαρούμενη, πως είμαι λυπημένη, θυμωμένη, ενθουσιασμένη ή κουρασμένη. Θέλω να με βλέπει σαν φυσιολογικό άνθρωπο που του δείχνει πως είναι ένας φυσιολογικός κόσμος χωρίς να τον εκθέτει πρόωρα σε αυτά που δεν μπορεί να διαχειριστεί το εύθραυστο ακόμα εγώ του. Θέλω να του φτιάχνω κάτι πρόχειρο αλλά υγιεινό για φαγητό όταν δεν έχω προλάβει και να μην ανησυχώ αν μια μέρα δεν έφαγε φρούτα. Θέλω όταν μεγαλώσει και αρχίζει να ρωτά, να είμαι ειλικρινής μαζί τού ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι η απάντηση είναι "δεν ξέρω". Θέλω να μην του δίνω έτοιμες λύσεις αλλά να τον σπρώχνω απαλά να τις βρει μόνος του. Θέλω να έχω μια τσαλακωμένη εικόνα αλλά πολύ αληθινή, να μην εκπλαγεί όταν κάποια στιγμή θα χρειαστεί να "σπάσει"...
Θέλω, αλλά κάποια πράγματα είναι τόσο βαθιά ριζωμένα από τον τρόπο που μεγαλώνουμε που προσπαθώ πολύ  για να μπορώ...Το μόνο σίγουρο είναι ότι πάντα θα θέλω να  χορεύουμε αγκαλιά στο σαλόνι!!

Γιατί όταν χορεύεις τα πράγματα μοιάζουν πιο εύκολα....

27 November 2013

...το "παιδί" πακετάρει, διάλειμμα ολίγων ημερών!!


Είμαι στα πρόθυρα......



βάρβαρο αλλά μου περνάει από το μυαλό!!!...


Σας ευχαριστώ για την κατανόηση και θα τα ξαναπούμε σύντομα!!!



20 November 2013

Tα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται..

Αυτή τη βδομάδα χάθηκα για λίγο...σε μια πολύ γλυκιά και ζεστή τάξη. Με μεγάλη χαρά ξαναγύρισα στα περσινά μου λημέρια για να κάνω "παρατήρηση" σε ένα από τα τμήματα του μοντεσσοριανου σχολείου Learning Steps στην Κηφισιά.








 Η διαδικασία της παρατήρησης είναι ίσως από τις βασικότερες πτυχές της μοντεσσοριανης εκπαίδευσης. Πρόκειται για μια επιστημονική διαδικασία που εφαρμόζεται στα περισσότερα πεδία που αποσκοπούν στην καλυτέρευση της ζωής μας. Έτσι και στην μοντεσσοριανή εκπαίδευση οι δάσκαλοι "παρατηρούν" την πορεία της τάξης τους σαν σύνολο αλλά και την πρόοδο των παιδιών, σε τακτά διαστήματα, ως μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και του προγραμματισμού της εκπαιδευτικής δράσης. Όλη η μοντεσσοριανή θεωρία άλλωστε ήταν αποτέλεσμα λεπτομερούς και επιστημονικής παρατήρησης παιδιών από την Μαρία Μοντεσσόρι. Κάθομαι λοιπόν σε μια γωνιά στην καρέκλα μου και παρατηρώ τα θαυμαστά πράγματα που μπορούν να κάνουν παιδιά πολύ μικρής ηλικίας αλλά και το πόσο σημαντική και ουσιαστική είναι η στάση του μοντεσσοριανου δάσκαλου...κι όσο παρατηρώ όλα αυτά γυρνά στο μυαλό μου μια σκέψη....τα πράγματα πολύ συχνά δεν είναι όπως φαίνονται!



Κι αυτή η σκέψη γνωστή και οικεία για μένα ως δασκάλα, είναι πολύ χρήσιμη και καθόλου οικεία ως μητέρα. Γιατί εκεί τα πράγματα περιπλέκονται λίγο. Μπαίνουν  στην μέση συναισθήματα, προσωπικές επιθυμίες που πασχίζεις να μην καθρεφτιστούν στο παιδί και πάνω από όλα μπαίνει αυτή η τρομερή ικανότητα του παιδιού  να βγάζει στην επιφάνεια όλα αυτά που θέλεις να κρύψεις....κι όχι μόνο τα ξεμπροστιάζει κανονικά αλλά σε εξωθεί να σταθείς απέναντι τους και να τα αντιμετωπίσεις. Δεν υπάρχει αντίλογος σε αυτό, αν ένας γονιός είναι ανοιχτός στο παιδί του, γίνεται καλύτερος άνθρωπος. Το παιδί "μου"  ενέχει έναν εγωισμό που συχνά μπαίνει στην μέση και δεν μας αφήνει να δούμε...
Στη σκέψη λοιπόν ότι τα πράγματα δεν είναι όπως δείχνουν αναρωτιόμουν πόσα πολλά θα ήταν διαφορετικά αν μπορούσαν οι γονείς να "παρατηρήσουν" τα παιδιά τους, τολμώ να πω ότι μπορεί και να τα γνώριζαν από την αρχή! Και να γνώριζαν και κάποιες πτυχές του εαυτού τους καλύτερα!

Τι σημαίνει όμως παρατηρώ...

Δεν βγάζω γρήγορα συμπεράσματα που συνήθως είναι τα εμφανή και αυτά που με συμφέρουν

Βλέπω όλο το πλαίσιο ενός γεγονότος ή μιας κατάστασης που με προβληματίζει ξανά και ξανά, μια φορά δεν αρκεί

Είμαι αντικειμενικός, γράφω κάπου αυτό ακριβώς που βλέπω, όπως το βλέπω, που, πότε με ποιους, και συνεχίζω να γράφω για αρκετές φορές. Κι όταν διαβάσω αργότερα αυτά που έχω γράψει σίγουρα θα δω κάτι κοινό ή κάτι που θα με βοηθήσει να δω τι πραγματικά συμβαίνει. Κι όταν το βρω μπορώ να αρχίζω να δοκιμάζω αλλαγές με ουσία για να καλυτερεύσω την κατάσταση...

Τα παραπάνω παραπέμπουν σε καταστάσεις δύσκολες(ύπνος, φαγητό, όρια, θυμός, τουαλέτα)  που μας βάζουν στην διαδικασία να θέλουμε να βρεθεί μια ουσιαστική λύση όταν φαινομενικά έχουμε δοκιμάσει τα πάντα...

Μα η παρατήρηση του παιδιού μας δεν είναι αναγκαία μόνο για αυτά, αν μάλιστα το έχουμε κάνει πριν προκύψουν αυτά πολύ πιθανόν να προλάβουμε και κάποια,  γιατί απλά θα έχουμε γνωρίσει καλύτερα το παιδί μας. Το να κοιτάζουμε διακριτικά το παιδί μας ενώ ασχολείται με κάτι χωρίς να το διακόπτουμε από την χαρά και την υπερηφάνεια μας, μας δίνει σημαντικές πληροφορίες όπως ας πούμε τι  το ενδιαφέρει να κάνει ώστε να του φτιάξουμε ή να αγοράσουμε στοχευμένες δραστηριότητες. Αν παρατηρήσουμε για παράδειγμα ότι έχει την τάση να χτυπά αντικείμενα πάνω σε λάθος επιφάνειες μπορούμε αντι να του φωνάζουμε να σταμάτησει να του προσφέρουμε ένα τύμπανο και άλλα κρουστά όργανα με μπαγκέτες και να το ενθαρρύνουμε να τα χτυπά και να παράγει ήχους με αυτά. Μπορούμε να δούμε τι το δυσκολεύει ώστε να το βοηθήσουμε αντίστοιχα να το καταφέρει. .Αν δούμε ότι δυσκολεύεται να ξεβιδώσει μπορούμε να του ετοιμάσουμε ένα καλάθι με μπουκαλάκια που μπορεί να βιδώνει και να ξεβιδώνει.

 Να και ένα πρόσφατο παράδειγμα που μου έρχεται στο μυαλό για το πόσο ασύνδετο μπορεί να είναι αυτό που προκαλεί το πρόβλημα. Μια μητέρα με πλησίασε για να την βοηθήσω με το αγοράκι της που έβγαζε μια περίεργη συμπεριφορά (έδειχνε έντρομο, αρνούνταν να μιλήσει ή να συνεργαστεί με οποιοδήποτε τρόπο λίγο πριν την ώρα του φαγητού). Όπως όλοι μας θα σκεφτόμασταν το πρώτο που μου ήρθε στο μυαλό ήταν η ίδια η διαδικασία του φαγητού μιας και η μητέρα το είχε συνδέσει με αυτή την ώρα. Επειδή όμως η εμπειρία μου έχει δείξει ότι μπορεί να οφείλονταν σε κάτι εντελώς άσχετο της ζήτησα να παρατηρήσει και να μου γράψει με λεπτομέρεια ποιος ήταν σπίτι εκείνη την ώρα, τι ώρα συνέβαινε, πόσο τακτικά, αν γίνονταν πάγια, και γενικά να γράψει ένα ημερολόγιο με απλή καταγραφή γεγονότων και προσώπων. Μετά από μια βδομάδα το διαβάσαμε μαζί και όλα ήταν φαινομενικά φυσιολογικά και επαναλαμβανόμενα ενώ οι συνθήκες ήταν ίδιες το φαινόμενο πότε γίνονταν και πότε όχι.

Αποφάσισα λοιπόν να πάω από κοντά και να κάτσω για μερικά μεσημέρια μαζί τους λίγο πριν την επίμαχη ώρα. Δεν ήμουν σίγουρη αν η παρουσία μου θα επηρέαζε την κατάσταση (το παιδί με γνώριζε) αλλά η μητέρα φαίνονταν απελπισμένη. Το πρώτο μεσημέρι όλα κύλησαν φυσιολογικά και το παιδί μπήκε στο φαγητό χωρίς καμιά παρεκτροπή. Το δεύτερο μεσημέρι και ενώ όλα ήταν ακριβώς ίδια το παιδί άρχισε να κλείνει  τα αφτιά του και να δείχνει έντρομο και να κάνει όλα όσα η μητέρα μου είχε περιγράψει... κι όταν τελικά ηρέμησε, έσπαγα το κεφάλι μου τι είχε αλλάξει. Το επόμενο μεσημέρι τα ίδια και το μεθεπόμενο...άρχισα να πιστεύω ότι κάτι συμβαίνει με τα αφτιά του όταν μου ήρθε μια ψύχρα..γύρισα είδα ανοιχτό το παράθυρο και στο βάθος  ίσα που ακούγονταν ο ΠΑΛΙΑΤΖΗΣ! Φυσικά η μητέρα δεν ήξερε να μου πει αν περνά κάθε μέρα την ίδια ώρα. Πήρα το παιδί αγκαλιά και βγήκαμε στο μπαλκόνι, όσο πιο πολύ πλησίαζε ο παλιατζής τόσο πιο πολύ ταράζονταν, σχεδόν έτρεμε...Είπα στη μητέρα το επόμενο μεσημέρι να κλείσει ερμητικά το παράθυρο και να μεταφέρει το τραπέζι πιο μακρυά  από το παράθυρο ώστε να μην ακούγεται τίποτα, φυσικά το παιδί ήταν απόλυτα ήρεμο και από τότε δεν ξαναταράχτηκε. Παρατήρησε δε ότι η ώρα που περνούσε ήτανόντως σχετικά σταθερή και κοντά στο φαγητό του παιδιού.  Φυσικά έπρεπε να λυθεί το μυστήριο γιατί έτρεμε με τον παλιατζή και να αντιμετωπιστεί άμεσα. Ζήτησα από την μητέρα να σιγουρευτεί ότι κάποιος από το περιβάλλον δεν φοβίζει το παιδί με τον παλιατζή ή με τον δυνατό θόρυβο που κάνει στο πέρασμα του. Αν δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο τότε απλά το παιδί ενοχλούνταν από τον έντονο θόρυβο (σύνηθες στις μικρές ηλικίες)  και θα έπρεπε σιγά σιγά μετά από καιρό να το καθησυχάσουν και να το εξοικειώσουν με τον ήχο. Μέχρι και σήμερα 2 μήνες μετά τα πράγματα κυλούν καλά. Χωρίς την παρατήρηση δεν θα είχαμε καταλάβει, παρά μόνο αν το παιδί μας έδειχνε από μόνο του τι του συμβαίνει. Αυτό που προκαλούσε το πρόβλημα ήταν εντελώς άσχετο με το φαγητό! Μετά από αυτό το γεγονός η μητέρα υποψιασμένη πια παρατήρησε ότι το παιδί αντιδρούσε και σε άλλους δυνατούς ή περίεργους ήχους και το βοήθησε σταδιακά προλαβαίνοντας την ταραχή του να εξοικειωθεί με αυτούς. 

Το πιο ωραίο σημείο μιας παρατήρησης είναι να βλέπεις αυτό που πραγματικά φταίει αλλά ή πόσα μπορεί να καταφέρει μόνο του και πόσο γρήγορα μεγαλώνει...και να χαίρεσαι σαν την μαμά κουκουβάγια!

Να συνειδητοποιείς ότι δεν έχεις μπει τροχοπέδη σε αυτή την όμορφη πορεία αλλά έχεις βάλει όλες σου τις δυνάμεις να την βοηθήσεις αλλάζοντας πρώτα τον εαυτό σου προς το καλύτερο...

   Η κάμπια πάντα γίνεται πεταλούδα,  τα φτερά της όμως μπορεί να είναι βελούδινα ή τσακισμένα....




15 November 2013

ώρα για μελέτη! μικρή έρευνα για ενδιαφέροντα άρθρα...

Σκέφτηκα να ψάξω λίγο για ενδιαφέροντα  μοντεσσοριανα άρθρα και συνδέσμους.
Βρήκα μερικά και σας τα προτείνω. Οι προτάσεις αφορούν ακριβώς την σελίδα που σας παραπέμπω και το αρθρο, δεν γνωρίζω τι γίνεται στο υπόλοιπό!!!


  1. άρθρο από τον tim seldin για το δωμάτιο του παιδιού
  2. ωραία πρόταση για  φωτεινό τραπέζι δρατηριοτήτων για όλες τις ηλικίες
  3. άρθρο για την εκμάθηση τουαλέτας


Επίσης παραθέτω αυτούσιο από το ΑΜΙ.org  ένα άρθρο της Μ.Μοντεσορι, που κάτι δύσκολα βράδια που η υπομονή μου έχει φτάσει στο κόκκινο και οι αντοχές μου δείχνουν να στερεύουν με βοηθά να φέρνω μερικά από αυτά τα λόγια στο μυαλό μου και να μην χάνω την πίστη μου... στο παιδί μου...
Με αφορμή και την επέτειο του Πολυτεχνείου αύριο, ίσως αν έχουμε πίστη στα παιδιά μας να έρθουν και καλύτερες μέρες!
Καλή ανάγνωση!



Copyright © 2001 Association Montessori Internationale. All rights reserved. Page 1
Association Montessori Internationale

Have Faith in the Child
By Dr. Maria Montessori

The following extract is from an article Dr. Montessori wrote on
'Disarmament in Education'. The article first appeared in the Montessori
Magazine Vol. 4 No. 3, July 1950 and was later reprinted in Communication
1965, 4.

It is not enough to be well intentioned and perceptive. Love is dynamic. If we
love someone, we want to do something for him. If we love the child, we
must realise that he has been neglected and forgotten in a world very rich in
varied and beautiful things that are superfluous. We must therefore follow a
new and wider path. This will not only make the child happier but will be a
source of unimagined wealth and glory for our own lives.
From this we realise that an adequate social environment must be created
from the start of life. Love teaches us to be constructive. Not only that, but if
one looks back on the dim trail of human existence we find something very
strange. Love has made us humble and has made builders of us. We are like
bees which not only collect honey for their very young, but build for them a
house of wax because both the honey and the wax are essential to them. This
is so for the physical side, but as far as mental health is concerned the human
young is still a 'forgotten citizen'. This is why we must construct a social
environment. On the physical side the child's needs have begun to be
recognised and many architects are now specialising in the building of houses
for children whose needs and tastes are different from ours and who have the
right to a house of their own and to all that is needful for their physical life
and growth.
This is the direction which we must take if we wish to create a new humanity
because the loving child who feels himself loved has a dynamic character. He
is a child who works a great deal, who has no fear of effort and who seeks
that discipline which is natural to men who live normal lives. The loving child
if provided for, when reaching maturity will be the New Man.
I maintain that it is possible to foresee a new society in which man will be
more world-social, because when he was a child, people had faith in him. He
will also be more cultured, have more mental energy and more equilibrium. I
also hold that, if properly provided for, the children - who love to work and
who therefore work spontaneously and without fatigue - will absorb by the
time they are twelve as much as is expected now of a child fifteen. 'But', it will
be objected, 'when the children grow old, they will not always be fresh
spiritually; you have too much confidence in human goodness'.
No, I am not over-confident. My personal experiences with humanity have
been such as to make me the most fanatic pessimist. Mine is not a vision, it is
reality. It is possible that when these children I speak of will grow old, they
will no longer be spiritually fresh, so pure, so dynamic. But they will have this
advantage over us, they will have faith in youth and provide for their spirit.
The spirit should be eternally young - and it is the spirit which recognises the
essential goodness of mankind.


Dr. Maria Montessori
© AMI, 2001

13 November 2013

Μετακόμιση τώρα!

Παράξενα νιώθω από χθες, σαν κάποιος να με τραβά από τα δυο χέρια σε αντίθετες κατευθύνσεις όσο πλησιάζει η μέρα....




Και γράφω για να μην ξεχάσω...

 ότι το σπίτι που αφήνουμε σε λίγο καιρό έκλεισε μέσα του πολλές και δυνατές στιγμές, τις παίρνουμε μαζί μας αλλά όσο να πεις κάτι μένει και πίσω στα θεμέλια...

 αυτό που έμαθα σε θεωρία και πράξη: μετακόμιση, διαζύγιο και θάνατος είναι οι πιο σημαντικές  αλλαγές στην ζωή ενός παιδιού, ο Δημήτρης θα νιώθει όλες τις προετοιμασίες της μετακόμισης αλλά όταν αλλάξει και στην πράξη το σπίτι μας θα χάσει λιγάκι  και την γη κάτω από τα πόδια του. 

να έχω κατανόηση και υπομονή μαζί του, αλλάζει ο χώρος που μεγάλωσε μέχρι σήμερα και αυτές τις μέρες το σπίτι μπαίνει σε κούτες. Σήμερα τραβούσε γελώντας παράξενα μια τσάντα να την ξαναπάει πίσω στο δωμάτιο του.

να έχω ήρεμους ρυθμούς ακόμα και να δεν μου βγαίνουν οι μέρες, τα πράγματα πρέπει να γίνουν ήπια και  με χαρά και προσμονή για το καινούργιο μας σπιτικό. Αυτό πρέπει να το γράψω καμιά εκατοστή φορές για να το εμπεδώσω!

να τον βάλω όσο μπορεί στο παιχνίδι, τι και αν χρειαστούμε διπλάσιες κούτες γιατί τα βάζει όπως να΄ναι μέσα! Τα προσωπικά του πράγματα και το δωμάτιο του θα είναι το τελευταίο που θα μαζευτεί και το πρώτο που θα στηθεί! Οι αλλαγές σε υφάσματα και έπιπλα θα γίνουν εν καιρώ...

ότι εγώ και ο Κυριάκος είμαστε ο κόσμος και η σιγουριά του, άρα αν εμείς είμαστε ήρεμοι και χαρούμενοι ο Δημήτρης θα νιώσει το ίδιο. Τώρα που το σκέφτομαι μια καλή πρώτη ανάμνηση από το νέο σπίτι ίσως και να είναι το πρώτο βράδυ μας εκεί...καιρό έχουμε να κοιμηθούμε και οι τρεις αγκαλίτσα!

να κάνω το σπίτι μας φιλόξενο για όλους ακόμα και αν τις πρώτες μέρες θα επικρατεί χάος. Ένα δωμάτιο για να μπει το χάος είναι ότι καλύτερο και από κει να ξεμυτίζουν σιγά σιγά τα πράγματα ...

να βάλω τη γιαγιά στο παιχνίδι, ένα ωραίο γλυκό και το αγαπημένο μας φαγητό είναι ένας καλός λόγος να αρχίσει να συμπαθεί κανείς το καινούργιο του σπίτι.

να αποφύγω το πήγαινε έλα στο παλιό σπίτι μαζί με τον Δημήτρη όταν ολοκληρωθεί η μετακόμιση, θα τον μπερδέψει πολύ αυτό. Αν καταφέρουμε να γίνει σταδιακά η μεταφορά των πραγμάτων ώστε να αρχίσει να μπαίνει στο κλίμα θα είναι το καλύτερο. Την ημέρα της μετακόμισης όταν πια κλείσουμε το παλιό σπίτι μας θα το αποχαιρετήσουμε όλοι μαζί και θα πάμε στο καινούργιο. Θα είναι μαζί μας στο αυτοκίνητο με τα τελευταία πράγματα μας.  Ο Δημήτρης πρέπει να δει την μετάβαση από το ένα σπίτι στο άλλο, την ώρα του κουβαλήματος  βέβαια θα μείνει στην γιαγιά του. Πρακτικά μου ακούγεται πολύ δύσκολο αλλά θα τα καταφέρουμε, είναι πολύ σημαντικό το πως χειρίζεται κανείς μια μετακόμιση σε μια τέτοια ηλικία.

να φτιάξω ένα κουτί με φωτογραφίες που να έχουν το παλιό σπίτι και να λέμε συχνά ιστορίες για αυτό. Θα μας πάρει καιρό να αγαπήσουμε και να κάνουμε δικό μας το καινούργιο...



...και η λίστα συνεχίζει και συνεχίζει στο μυαλό μου, κοντά σε λίστες με διαδικαστικά, τηλέφωνα γερανών και κολλητικές ταινίες.

Το βράδυ πέφτω κατάκοπη στο κρεβάτι και κουρνιάζω κοντά στον Κυριάκο. Όταν βαρύνουν τα βλέφαρα ένα χαμόγελο σχηματίζεται στο πρόσωπο μου και μια εικόνα  τριγυρνά στους φρεσκοβαμμένους τοίχους του καινούργιου σπιτιού...
είναι ο Δημήτρης που ξεκαρδίζεται στα γέλια καθώς τον ψάχνουμε στα άδεια δωμάτια με τις κούτες...το καινούργιο μας σπίτι έχει περισσότερες κρυψώνες για κρυφτό! Μάλλον ανησυχώ περισσότερο από ότι πρέπει....




11 November 2013

Φθινοπωρινές μυρωδιές...

Καθώς περιφερόμουν ζαλισμένη σε ένα από τα γνωστά άγνωστα πολυκαταστήματα μου ήρθε μια ιδέα...
 Εδώ και μέρες είχα παρατηρήσει τον Δημήτρη να μυρίζει με μανία διάφορα πράγματα που έχουν    έντονη μυρωδιά στον κήπο αλλά και στο σπίτι (ευτυχώς τα απορρυπαντικά είναι μη προσβάσιμα!). 

Πέφτοντας πάνω σε μια σειρά από αρκετά οικονομικές αλλά συνάμα γυάλινες και κομψές αλατιέρες μου ήρθε η ιδέα για τα μπουκαλάκια όσφρησης! Το συγκεκριμένο υλικό χρησιμοποιείται στις μοντεσσοριανές τάξεις στην ενότητα της εκλέπτυνσης των αισθήσεων και προσφέρεται σε μεγαλύτερη ηλικία γύρω στα 3 σαν αισθητηριακή εμπειρία (μόνο μυρίζουν και ζευγαρώνουν)  και αργότερα προσφέρεται και το λεξιλόγιο (τι μυρίζουν) στα παιδιά. Προσφέρονται δε σετ με ταξινομημένες μυρωδιές όπως πχ μυρωδιές της κουζίνας (λεμονί, κανέλα κτλ), μυρωδιές από λουλούδια (αιθέρια έλαια από τριαντάφυλλο, γιασεμί κτλ). Σαν τώρα θυμάμαι στην τάξη που προσπαθούσαμε να βρούμε τον πιο καλό τρόπο να τις φυλακίσουμε στο μπουκάλι και να μην ξεθυμάνουν μέχρι το τέλος της ημέρας (μπορεί να ανοιγοκλείνονταν έως και 20 φορές!). συγκεκριμένη δραστηριότητα ξεκινά από 18 μηνών που την έδωσα εγώ σαν καθαρά αισθητηριακή εμπειρία και συνεχίζει γύρω στα 3-4 χρόνια με ζευγάρωμα (όπου φτιάχνετε 2 από κάθε μυρωδιά αλλά σε αλατιέρες που να μην φαίνεται το περιεχόμενο και το παιδί μυρίζει και ζευγαρώνει. Οι μυρωδιές είναι άπειρες αρκεί να βρείτε τρόπο να τις κλείσετε σε μπουκαλάκι!

Ετοίμασα λοιπόν έναν ξύλινο δίσκο (ψωμιέρα για την ακρίβεια) και 4 αλατιέρες με διαφορετικές μυρωδιές. Στον πάτο έβαλα ένα βαμβάκι τύπου ντεμακιγιάζ γιατί βοηθά στην διατήρηση της οσμής.


κανέλα και ελαφρώς βρεγμένο βαμβάκι για να κολλήσει, ξύσμα από άγουρο πορτοκάλι,ξύλα από γαρύφαλλο, ξύσμα από πράσινο λεμόνι και έτοιμα!

Η αλήθεια είναι πως δεν ήξερα πως θα αντιδράσει ο γιος μου μιας και η γνώση μου λέει ότι οι αισθητηριακές εμπειρίες παντός είδους είναι πάντα καλοδεχούμενες και ο ίδιος μου είχε δείξει ότι τον ενδιαφέρει...και δεν έκανα λάθος...

η καινούργια δουλειά που του πρόσφερα φρόντισα να έχει κάτι που ξέρει να κάνει, να ανοίγει καπάκια, και αυτό τον ενθουσίασε! Έπρεπε να τα ανοίξει όλα πριν ξεκινήσουμε...



του πρόσφερα να μυρίσει μια μια χωρίς σχόλια, αναγνώρισε το πιο οικείο του το λεμόνι, το επιβεβαίωσα και εγώ...δεν ονόμασα κανένα άλλο, δεν έχει κανένα νόημα ακόμα!


Τον άφησα να μυρίσει και να ξαναμυρίσει όσο θέλει...μέχρι που τα έβαλε πίσω, απορώ αν ζαλίστηκε ειδικά με το γαρύφαλλο!




 σε λίγες μέρες που θα έχουν ξεθυμάνει θα ανανεώσω τις τρεις και θα προσθέσω μία καινούργια...
έχετε καμιά ιδέα τι να βάλω;
Καλή επιτυχία!


05 November 2013

Μικρή βιβλιοθήκη...


Κάτι που δεν πρέπει να λείπει από τον χώρο που μεγαλώνει ένα παιδί είναι τα βιβλία... 
Από νεογέννητο ακόμα του προσφέρουμε ασπρόμαυρες εικόνες ή μαλακά βιβλία με μεγάλες αντιθέσεις χρωμάτων και απαλούς ήχους. 



Αργότερα όταν το παιδί θα αρχίσει να μπουσουλά και να κινείται σε έναν περιορισμένο χώρο αρχίζει να έχει νόημα η βιβλιοθήκη, όχι όπως την έχουμε εμείς στο μυαλό μας αλλά σαν ένας καθορισμένος χώρος που υπάρχουν πάντα εκεί τα βιβλία και το παιδί μπορεί να τα αναζητήσει. Ένα καλάθι σε απόσταση που να μπορεί να φτάσει, με χαμηλό περίγραμμα και ένα ή δύο το πολύ βιβλία είναι αρκετά για την πρώτη του βιβλιοθήκη. Μην βάλετε πολλά αλλά ανανεώνετε κάθε τόσο ώστε να κρατάτε το ενδιαφέρον του. 
Όταν αρχίσει να στέκεται μπορείτε πια να στήσετε βιβλιοθήκη στον τοίχο με ράφια και να βάλετε περισσότερες επιλογές. Η Μ.Μοντεσσόρι έδωσε μερικές αρχές για το πως στήνουμε μια βιβλιοθήκη: βάζουμε λίγα βιβλία με διαφορετική θεματολογία, να φαίνεται καθαρά το εξώφυλλο ώστε να μπορεί να επιλέξει, να φτάνει μέχρι και το πιο ψηλό βιβλίο και να είναι καλά στερεωμένη στον τοίχο. 

Να ένα κακό παράδειγμα:


τα βιβλία είναι το ένα πάνω στο άλλο, δεν διακρίνει κανείς τα εξώφυλλα και σε προκαλεί τραβώντας ένα να σωριάσεις και όλα τα άλλα. Ακόμα και ένα μεγαλύτερο παιδί όπως δείχνει η θεματολογία των βιβλίων θέλει κόπο για να την επαναφέρει. Ένα δωμάτιο φαινομενικά σε τάξη αλλά ουσιαστικά απλά στοιβαγμένο.


Να ένα καλό παράδειγμα:
Το παιδί βλέπει ξεκάθαρα τα βιβλία,είναι αρκετά ούτε λίγα ούτε πολλά, το καθένα έχει τη θέση του, το έπιπλο είναι σταθερό. Αυτό που ίσως θα πρόσθετα είναι λίγη ζεστασιά.


Ανάλογα με τον χώρο σας ή την εποχή μπορείτε να δοκιμάσετε διάφορα έπιπλα αλλά και τρόπους για να είναι ζεστή και προσβάσιμη η γωνιά του διαβάσματος. Σε μεγαλύτερα παιδιά μια ωραία καρέκλα ή πολυθρόνα θα ήταν ότι πρέπει. Μια ακόμη πολύ ωραία ιδέα για παιδιά δημοτικού είναι η μουσική βιβλιοθήκη. Πάνω στο έπιπλο της βιβλιοθήκης θα μπορούσατε να βάλετε ένα φορητό ηχοσύστημα με ακουστικά και επιλογές από διάφορες αφηγήσεις ή συλλογές που ενδιαφέρουν το παιδί. Αν το τολμήσετε με παιδιά 3 και έως 6 ετών θα πρέπει οπωσδήποτε να "πειράξετε" τα ακουστικά. Βρείτε κάποιον ηλεκτρολόγο να σας μπλοκάρει το κουμπί της έντασης των ακουστικών σε μια αποδεκτή για τα παιδικά αυτιά ένταση και μην επιτρέπετε να ακούνε παραπάνω από μία ώρα.

Να μερικές απόπειρες που κάναμε στο δωμάτιο του Δημήτρη για την γωνιά της βιβλιοθήκης. Η παρατήρηση του ενώ επέλεγε και διάβαζε μου έδινε σπουδαίες πληροφορίες...

Το μαξιλάρι τον βόλεψε πολύ, όπως και το ότι είχε πλάτη να ακουμπήσει. Έβρισκε με ευκολία το βιβλίο που ήθελε αλλά δύσκολα το ξανάβαζε πίσω.


Αργότερα όταν πια στάθηκε με σιγουριά δοκιμάσαμε αυτό. Λειτούργησε καλύτερα. Το χοντρό μαξιλάρι ήταν σαν κάθισμα και τα βιβλία που ήταν ξαπλωμένα ήταν η πρώτη του επιλογή. Λάτρεψε τις μικρές κορνίζες με τους παππούδες του. Το τσαντάκι έχει μέσα κάρτες με εικόνες από ένα βιβλίο που έσκισε προσπαθώντας να το ανοίξει. Τις έκοψα τις περιποιήθηκα και τις έβαλα στο τσαντάκι. 

Αποδείχθηκε πολύ καλή ιδέα, γιατί έμαθε σταδιακά να ανοίγει το φερμουάρ αλλά του άρεσε και να βγάζει μία μία τις κάρτες και να προφέρει τα ονόματα. Έτσι ευτυχώς το βιβλίο ανακυκλώθηκε!


Τελικά αυτή ήταν η εκδοχή της βιβλιοθήκης που χρειάζονταν ο Δημήτρης....τα βιβλία λιγόστεψαν και ξάπλωσαν!


Από ότι είδατε δεν είναι μόνο η γνώση του πως να κάνεις τα πράγματα αλλά ο χώρος η δυνατότητες και κυρίως η παρατήρηση του παιδιού. Ένα μοναδικό εργαλείο που συνοδεύει την έλευση ενός παιδιού είναι η δημιουργική φαντασία. Μην ξοδεύετε πλήθος χρημάτων για να φτιάξετε ζεστούς και λειτουργικούς χώρους για το παιδί σας, βάλτε την φαντασία σας να δουλέψει, δοκιμάστε και παρατηρήστε, διορθώστε και πάλι από την αρχή. Καλή επιτυχία!





04 November 2013

Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει...

Κόντρα στην βία των ημερών σκεφτόμουν πόσο δύναμη έχουν οι λέξεις...
Από μικρή ηλικία θα έρθουμε συχνά στην θέση να παίξουμε τον άχαρο ρόλο του διαμεσολαβητή σε αντιπαραθέσεις των παιδιών. Πολλές φορές μάλιστα νιώθουμε πως εν τέλει δεν έχουμε βοηθήσει και πολύ αφού η ιστορία επαναλαμβάνεται είτε λίγο αργότερα είτε σε άλλο πλαίσιο.
Αν και οι διαφορετικές ηλικίες έχουν διαφορετική αντιμετώπιση, μία είναι η διαχρονική λύση, η ικανότητα του παιδιού από νωρίς να χρησιμοποιεί την γλώσσα και μόνον αυτή για να επικοινωνήσει...



Από την στιγμή λοιπόν που το παιδί μας θα αρχίσει να λέει λέξεις έστω και με τον δικό του χαριτωμένο τρόπο αρχίζει και ένα μάθημα ζωής. Αρχίζουμε να δείχνουμε σε κάθε ευκαιρία στο παιδί μας ότι η γλώσσα είναι ένα πολύ δυνατό εργαλείο για να εκφράσει αυτά που σκέφτεται, αυτά που θέλει και το σημαντικότερο αυτά που δεν θέλει. Και ποιος είναι ο τρόπος για να του δώσουμε αυτό το μάθημα; Με το να ανταποκρινόμαστε θετικά σε κάθε του προσπάθεια να εκφράσει θέληση, να το ενθαρρύνουμε να λεκτικοποιήσει αυτά που θέλει και αισθάνεται, να δείχνουμε αποδοχή σε αυτά που εκφράζει ακόμα και αν μετά πρέπει να του τα αρνηθούμε και τέλος να σταματά με τον λόγο του ότι δεν θέλει να του κάνουν. 

Πολύ συχνά συζητώντας με γονείς για θέματα βίας μεταξύ παιδιών σε χώρους όπως η παιδική χαρά ένιωσα την ανησυχία αλλά  και το δίλημμα τους. Να μεγαλώσουν αρνιά ή λύκους; Η απάντηση μου πάντα ήταν ότι τα συμπαθέστατα αυτά ζώα είναι εξίσου αναγκαία στη φύση αλλά δεν έχουν λόγο ύπαρξης στην συζήτηση μας.  Να μεγαλώσουν ανθρώπους με προσωπικότητα και άποψη είναι το δύσκολο. 

Τι μπορεί να κάνει ένα παιδί όταν το χτυπούν; Μπορεί να πει ότι αυτό δεν του αρέσει, να ζητήσει να σταματήσει και τέλος αν δεν εισακουστεί να γυρίσει την πλάτη του και να φύγει. Στην δυάδα του θύτη και του θύματος αν κοιτάξουμε καλά το θύμα δεν είναι αυτός που χτυπιέται πάντα. Γιατί αυτός που χτυπά δεν έχε μάθει τον κοινωνικό τρόπο να ζητήσει αυτό που θέλει, πιθανόν να έχει δεχθεί βία και ο ίδιος ως τρόπο διεκδίκησης, και εν τέλει θα βιώσει και μοναξιά γιατί θα τον απορρίψουν. 
Από πολύ νωρίς λοιπόν όταν το παιδί ακόμα δεν μπορεί να μιλήσει αλλά μπαίνει σε κοινωνικές συναναστροφές, δοκιμάστε να σταθείτε στο ύψος των παιδιών χωρίς να αγγίζετε κανέναν με ορμή προκειμένου να επιβληθείτε της κατάστασης, και να πείτε αυτό που πρέπει να πει το παιδί όταν θα μπορεί : "σταμάτα δεν του αρέσει αυτό, τον πονάς...". Η γλώσσα του σώματος η έκφραση και ο τόνος της φωνής χωρίς να φωνάζει κανείς, είναι αρκετά για να περάσουν το μήνυμα.

 Σε λίγο μεγαλύτερα παιδιά μπορείτε να πάτε κοντά και να τα ενθαρρύνετε εκείνα να πουν αυτό που θέλουν, "βλέπω κλαις πρέπει να πόνεσε, πάμε κοντά στον .. να του πεις ότι δεν σου αρέσει να σε χτυπούν". Αυτό που πρέπει να επιβληθεί σε μια κατάσταση βίας είναι να υπάρξει η λεκτική επικοινωνία και οι τόνοι να μείνουν χαμηλοί αλλά όσο σοβαροί επιβάλλει η περίσταση. Το να σπεύσει ένας γονιός να πει "δεν το ήθελε ή δεν θα το ξανακάνει για λογαριασμό του παιδιού προκειμένου να σώσει την κατάσταση έκτος του ότι προσβάλλει τα παιδιά εκατέρωθεν δεν δίνει κανένα μήνυμα κοινωνική δεξιότητας. Άστοχο επίσης είναι να αναγκάσουμε ένα παιδί να ζητήσει συγνώμη απλά για να το πει. Η συγνώμη είναι κάτι που θα αποκτήσει νόημα πολύ αργότερα, οι λογικές συνέπειες μιας αντιπαράθεσης όμως είναι αυτό που βιώνει και κατανοεί πολύ καλά ένα παιδί.Χτύπησα ένα παιδί, μου είπε ότι δεν του αρέσει, δεν σταμάτησα, έφυγε, δεν θέλω να παίζω μόνος...(και δεν χρειάζεται κανείς να του το πει ή να το τονίσει, το ζει και είναι αρκετό)




Εδώ φαίνεται και η δουλειά που πρέπει να γίνει με το παιδί που χτυπά. Κάτι θέλει να πει και δεν έχει τον τρόπο, κάποιος το έχει χτυπήσει και νομίζει  ότι αυτός είναι ο τρόπος, έχει αποκτήσει  την ταμπέλα του παιδιού που χτυπά και την εκπληρώνει ευλαβικά και άλλοι πολλοί λόγοι. Για να δουλέψουμε με ένα παιδί που χτυπά πρέπει πρώτα να στραφούμε στον εαυτό μας και να δούμε πως αντιμετωπίζουμε τις αντιπαραθέσεις μας μαζί του. Πρέπει να παρατηρήσουμε πότε χτυπά, ποιους και τι το  προκαλεί να το κάνε, έτσι θα δώσουμε απάντηση σε πολλά ερωτήματα μας και πιθανόν αν και εμείς είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε λάθη μας να βρούμε και την πολυπόθητη λύση! Δεν ξεχνάμε ποτέ ότι ένα παιδί λάβει αγάπη, αποδοχή και κατανόηση θα τα ανταποδώσει και με το παραπάνω.





"Μου αρέσει ο καινούργιος σου εαυτός" είχε πει κάποτε ένα παιδί στην μητέρα του, που αποφάσισε να βλέπει περισσότερα από αυτά που πριν επέτρεπε στον εαυτό της. 
Οι τάξεις και τα σπίτια πρέπει να εχουν ανοιχτά στόματα, τόσο όσο να μην πληγώνουν.

29 October 2013

Μια ξεχωριστή γυναίκα...

Η Μαρία Μοντεσσόρι,  γεννήθηκε στην επαρχία Chiaravalle της Ιταλίας το 1870.

Ήταν η πρώτη γυναίκα που σπούδασε ιατρική, της οποίας αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1896. Η επιθυμία και η ανάγκη της για βαθύτερη παιδαγωγική μόρφωση την οδήγησαν να εγγραφεί το 1902 στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ρώμης, όπου σπούδασε Παιδαγωγική, Φιλοσοφία και Ψυχολογία.
Στην ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου είχε την ευκαιρία να ασχοληθεί με παιδιά με νοητική υστέρηση. Τότε διαπίστωσε ότι η Παιδαγωγική πρέπει να συνεργαστεί με την Ιατρική για την θεραπεία αυτών των παιδιών γιατί, ακόμα και αυτά τα άτυχα παιδιά, όταν ενθαρρύνονταν κατάλληλα, αποκτούσαν ένα αυθόρμητο ενδιαφέρον στη μάθηση και μία αυθόρμητη αυτοπειθαρχία.

Η Μοντεσσόρι ίδρυσε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για τη μελέτη των προβλημάτων των τροφίμων του φρενοκομείου της Ρώμης. Στο ινστιτούτο αυτό δίδαξε και η ίδια και εφάρμοσε τη μέθοδό της, την οποία ύστερα θέλησε να εφαρμόσει και στα ομαλώς αναπτυσσόμενα άτομα.
Η Μ. Μοντεσσόρι αναρωτιέται : «ενώ όλοι θαύμαζαν τα καθυστερημένα παιδιά του σχολείου μου, εγώ αναζητούσα τις αιτίες που κρατούσαν τόσο πίσω τα γερά και ευτυχισμένα παιδιά των κανονικών σχολείων που στα τεστ νοημοσύνης ήταν ίσα με τους δικούς μου δύστυχους μαθητές».
Όσο περισσότερο εμβάθυνε στην ανώμαλη αυτή κατάσταση, τόσο περισσότερο δυνάμωνε η πεποίθησή της ότι η αιτία βρισκόταν σε κάποια διαφορά στις εκπαιδευτικές αρχές.
Έτσι το 1909, όταν η Μοντεσσόρι εγκατέλειψε τη δουλειά της με τα παιδιά στο επανορθωτικό σχολείο της Ρώμης, δούλευε κιόλας στο μυαλό της την ιδέα μιας διαφορετικής εκπαιδευτικής αγωγής των παιδιών στα σχολεία. Έτσι, επέτεινε τη δράση της στην ίδρυση και οργάνωση κέντρων προσχολικής αγωγής, τα οποία ονόμασε «σπίτια του παιδιού» και στο συγγραφικό της έργο, το οποίο την κατέστησε διεθνώς γνωστή, ιδιαίτερα το περίφημο επιστημονικό της σύγγραμμα «η μέθοδος της επιστημονικής παιδαγωγικής και το σπίτι των παιδιών».

Οι εμπνευσμένες εκπαιδευτικές ιδέες της Μ. Μοντεσσόρι έπιασαν βαθιές ρίζες σε όλο τον κόσμο και αποδείχτηκε ότι μπορούν να έχουν καθολική εφαρμογή,
 ανεξάρτητα από χώρα και φυλή. Με το σύστημά της απέβλεψε στο σεβασμό της ανάπτυξης του παιδιού, στη βοήθεια να εκδηλώσει τις ικανότητές του και στην εδραίωση, μέσω της υγιούς, δίκαιας και δημοκρατικής αγωγής, μιας ειρηνικής ανθρωπότητας, στην οποία ο εγωισμός, οι ανισότητες, οι πόλεμοι και η άσκηση βίας, με οποιοδήποτε τρόπο, δε θα έχουν θέση.

Επί σαράντα ολόκληρα χρόνια, από χώρα σε χώρα, σε ειρηνικούς και εμπόλεμους καιρούς, η Μοντεσσόρι δε σταμάτησε ούτε στιγμή τις εκπαιδευτικές περιοδείες και τις έρευνές της. Ήταν τόσες πολλές οι προσκλήσεις από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία, που μη μπορώντας να τις αποδεχτεί όλες έλεγε: «έχω τόση πρακτική δουλειά να κάνω που δεν μπορώ να μιλώ όλη την ώρα».
Η Μοντεσσόρι είδε ότι η μέθοδός της θα εκτεινόταν πέρα από τα όρια του εκπαιδευτικού συστήματος και θα έφερνε αλλαγές και στο σπίτι και τελικά και μέσα στην κοινωνία. Καταλάβαινε ότι αυτό έκρυβε τον κίνδυνο παρανόησης και κακής εφαρμογής των αρχών της μεθόδου της. Έτσι, για τα επόμενα σαράντα χρόνια της ζωής της αφοσιώθηκε στο συγγραφικό έργο. Τόσο τεράστιο και πολύμορφο είναι το παραγωγικό της έργο, που θα χρειαστούν πολλά χρόνια μέχρι να γίνει καθολικά γνωστό και να εφαρμοστεί στο χώρο της εκπαίδευσης. Ενώ θα χρειαστούν πολλαπλάσια χρόνια για να εφαρμοστούν στη ζωή της οικογένειας και στην κοινωνία. Ένα τεράστιο μέρος των γραπτών της παραμένουν ατακτοποίητα και αδημοσίευτα.

Η παιδαγωγική της Μοντεσσόρι βασίζεται σε επιστημονικές αρχές, οι οποίες αναφέρονται στη γνώση της φύσης και της εξέλιξης του παιδιού. Η φιλοσοφική και ψυχολογική βάση στη μέθοδό της είναι το άτομο, σαν πυρήνας της κοινωνίας και η ελευθερία του. Εδώ το παιδί θα εκφράσει τις ανάγκες του, θα εκδηλώσει τις κλίσεις του, θα αναπτύξει τις ικανότητές του. Από την ελεύθερη συνάντηση με το περιβάλλον θα προέλθει η ελεύθερη ενέργεια και δράση του παιδιού και η ελεύθερη αυτοέκφρασή του. Η αυταξία της παιδικής ηλικίας συνδέεται με την αυτοανάπτυξη και την αυτοαγωγή του παιδιού, πράγμα που σημαίνει αυτοδιδασκαλία. Σύμφωνα με αυτά, η μάθηση στο σύστημα της Μοντεσσόρι δεν έχει την έννοια της διδασκαλίας, αλλά της δημιουργίας ενός παιδευτικού περιβάλλοντος κατάλληλα οργανωμένου για τις ανάγκες του πειραματισμού, της δράσης και της εξέλιξης του πνεύματος του μαθητή.
Η μέθοδος της Μοντεσσόρι βασίστηκε στην υπομονετική παρατήρηση της φύσης του παιδιού και αποκάλυψε ότι τα παιδιά έχουν το δικό τους ρυθμό ανάπτυξης μέσα από μία σειρά από αισθητήριες περιόδους, όπου αποκτούν έντονη επίγνωση της γλώσσας, της τάξης, των δικών τους αισθήσεων και της κοινωνίας. Επίσης αναδείχτηκε η ακατανίκητη ανάγκη του παιδιού να μάθει με την άσκηση, δοκιμάζοντας στην πράξη τις δυνάμεις του. Αποκάλυψε την κλίση και αγάπη του παιδιού για δουλειά που το απασχολεί σωματικά και πνευματικά και τη μεγάλη του ικανότητα για συγκέντρωση. Η χαρά που νιώθει το παιδί από τη δουλειά που αναλαμβάνει να κάνει είναι απροσμέτρητη. Έτσι, μέσα από τη μοντεσσοριανή μέθοδο, οι αίθουσες των σχολείων μεταμορφώθηκαν από ανιαρούς πειθαρχημένους χώρους σε ζωηρόχρωμες, απλές και ανεπίσημες παιδικές εστίες. Η μέθοδος της Μοντεσσόρι, ενώ προσφέρει στα παιδιά το μάξιμουμ του αυθορμητισμού, δεν παύει να τα κάνει ικανά να φθάσουν ακόμη και σε υψηλά επίπεδα ακαδημαϊκής μόρφωσης.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής της συνήθιζε να περιγράφει τη λειτουργία της εκπαίδευσης σαν «βοήθεια στη ζωή». Η εκπαίδευση, όπως και η ιατρική, είναι μία τέχνη που συνεπάγεται τη συνεργασία με τη φύση. Πραγματικά όσο πιο βαθιά εισχωρεί κανείς στις ιδέες της τόσο περισσότερο βρίσκεται μπροστά στην παρουσία του μυστηρίου και των κρυφών και δημιουργικών δυνάμεων της φύσης. Σύμφωνα με την Μοντεσσόρι, είναι απαραίτητο να δώσουμε στο παιδί την ευκαιρία να αναπτυχθεί σύμφωνα με τους νόμους της φύσης. Όλα τα άλλα έρχονται σαν συνέπεια κυριαρχεί πάνω στο σώμα του , κινείται όπως θέλει και ξέρει να παρατηρεί τον εαυτό του. Μπορούμε να δούμε ότι έφθασε στην κυριαρχία αυτή από το γεγονός ότι είναι ικανό να έχει απόλυτη ηρεμία. Η κυριαρχία που μπορεί να κατακτήσει ένα παιδί είναι συχνά ανώτερη από αυτή του ενηλίκου. Τα παιδιά που είναι αυτοπειθαρχημένα είναι προς το δρόμο της φυσικής ψυχικής ανάπτυξης. Μπορούν να υπακούσουν στη θέληση κάποιου, επειδή έχουν υποτάξει τη δική τους θέληση πρώτα: Η υπακοή και η πειθαρχία δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια μορφή ψυχικής επιδεξιότητας που προϋποθέτει ψυχική ισορροπία.

Τα παιδιά στα πειραματικά σχολεία της Μοντεσσόρι, που ήταν τόποι όπου μπορούσαν να εργάζονται ήρεμα, να αποκαλύπτουν τον εαυτό τους και να απελευθερώνουν το καταπιεσμένο τους πνεύμα, εκδήλωναν τρόπους συμπεριφοράς και δράσης ξένους προς την παιδική ηλικία. Αυτό στάθηκε αφορμή για σκέψη πάνω σε σοβαρά εκπαιδευτικά λάθη πάνω στα πιο λεπτά και εύπλαστα μέλη της ανθρώπινης κοινωνίας. Τα παιδιά στα σχολεία αυτά δεν έδειχναν ενδιαφέρον για παραμύθια και ιστοριούλες . Εκείνο που διαρκώς επιζητούσαν ήταν να απελευθερωθούν από τους ενήλικες και να δράσουν μόνα τους, εκδηλώνοντας την αντίθεσή τους σε κάθε προσπάθεια βοήθειας που τους προσφέρονταν. Ήταν ήρεμα, απορροφημένα από τη δουλειά τους, φτάνοντας σε ένα εκπληκτικό επίπεδο παιδικής γαλήνης. Όταν τα παιδιά ολοκλήρωναν κάποια δουλειά, φαίνονταν ήρεμα, ξεκούραστα και βαθύτατα ευχαριστημένα.Σημαντική διαπίστωσή της ήταν ότι το παιδί χρησιμοποιεί αυτά που μαθαίνει για λογαριασμό άλλων παιδιών που δεν τα καταφέρνουν και τόσο καλά. Επιπλέον δε θεωρεί τη δουλειά που έκανε ως λόγο για να ανταμειφθεί. Είναι
 η ίδια η δουλειά που ανταμείβει το παιδί.

Η έρευνα για την ανακάλυψη του πραγματικού παιδιού, που κρύβεται πίσω από αυτό που διαμόρφωσαν οι μεγάλοι, αποτελούσε πάντα το κέντρο των προσπαθειών της Μοντεσσόρι. Για αυτήν κανένα κοινωνικό πρόβλημα δεν είναι τόσο παγκόσμιο και τόσο καθολικό όσο το πρόβλημα της καταπίεσης του παιδιού.

Το παιδί που ζει σε ένα περιβάλλον που δημιούργησαν οι μεγάλοι με το δικό τους τρόπο ζωής δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις δικές του φυσικές και ψυχικές ανάγκες.
 Καταπιεσμένο από έναν πανίσχυρο ενήλικα που του λυγίζει τη θέληση και το υποχρεώνει να προσαρμοστεί σε ένα εχθρικό περιβάλλον, δεν μπορεί να αναπτυχθεί διανοητικά και ηθικά.

Θέση της Μοντεσσόρι είναι ότι οι μεγάλοι θα πρέπει να εγκαταλείψουν το ρόλο τους σαν δεσμοφύλακες και να περιορίσουν την εξαντλητική για το παιδί παρουσία τους, την επιτήρηση και την καθοδήγηση.

Στην πραγματικότητα, ολόκληρο το έργο της Μοντεσσόρι θα μπορούσε να συνοψιστεί στην προσπάθειά της να τερματίσει τον προαιώνιο αγώνα που εξακολουθεί να μαίνεται ανάμεσα στο παιδί και τον ενήλικα, ένας αγώνας που δεν είναι λιγότερο πραγματικός, επειδή διεξάγεται στο υποσυνείδητο.

Αρχή και βάση του έργου της Μοντεσσόρι είναι η απελευθέρωση της εσωτερικής ζωής του παιδιού. Η ελευθερία είναι η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία μπορεί να αναπτυχθεί πολυδιάστατα ένα παιδί, και το πείραμα η βασική μεθοδολογία. Μία από τις θεμελιώδεις αρχές της ήταν η εμπιστοσύνη στο αυθόρμητο ενδιαφέρον του παιδιού σαν βασικό κίνητρο για τη μάθηση.
Η Μοντεσσόρι έβλεπε σαν στόχο της ελευθερίας, την τάξη της εσωτερικής ζωής του παιδιού και την ισορροπία ανάμεσα στις πιο υψηλές δραστηριότητες του μυαλού του και τις πρωτόγονες δραστηριότητες των αισθήσεών του.Η μέθοδός της αναπτύσσει στο σύνολό της την προσωπικότητα του παιδιού, όχι μόνο τις διανοητικές λειτουργίες του αλλά και τις δυνάμεις συλλογισμού, της πρωτοβουλίας και της ανεξάρτητης εκλογής, με τα συναισθηματικά τους συμπληρώματα.

Για τη Μοντεσσόρι, η
εκπαίδευση απαιτεί την αξιοποίηση των εσωτερικών δυνάμεων του παιδιού για τη δική του καθοδήγηση. Η προσοχή πρέπει να διεγερθεί προοδευτικά, για να αναπτυχθούν οι δυνάμεις της συγκέντρωσης. Το πιο δύσκολο πράγμα για το δάσκαλο είναι να κατανοήσει ότι, επειδή το παιδί προοδεύει, αυτός πρέπει να συγκρατείται και να αποφεύγει να δίνει οδηγίες. Πρέπει να στηρίξει την πίστη του στο παιδί και την φιλική του στάση προς το λάθος. Ο δάσκαλος πρέπει να αφιερωθεί στην καλυτέρευση της ανθρωπότητας υπηρετώντας το παιδί.

Η Μοντεσσόρι ανακάλυψε ότι το παιδί διαθέτει διαφορετικές και ανώτερες ιδιότητες από αυτές που συνήθως του αποδίδουμε εμείς και ότι υπάρχει μία αυστηρή σχέση ανάμεσα στη χειρωνακτική εργασία και τη συγκέντρωση του πνεύματος. Έθεσε τις βάσεις για μία νέα αγωγή. Μίλησε για τη
 δυνατότητα του παιδιού να διδάσκεται μόνο του. Κατάφερε να μετατρέψει τη διδασκαλία σε παιχνίδι ενδιαφέροντος ανάμεσα στο διδάσκοντα και το διδασκόμενο. Τελικά, έδωσε στο παιδί τη θέση που του αξίζει στην κοινωνία των ανθρώπων μαζί με τη βεβαιότητα ότι τέτοια παιδιά μπορούν να υποσχεθούν ένα μέλλον καλύτερο για τον εαυτό τους και την ανθρωπότητα.



*μια πολύ ωραία βιογραφία με περισσότερες προσωπικές λεπτομέρειες στα αγγλικά εδώ

 *πηγη "νέα ακρόπολη"
* υπάρχει μία συγκινητική ταινία:  " teaching the future: the true story of Maria Montessori"

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
Creative Commons LicenseΑυτό έργο χορηγείται με άδεια Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Ελλάδα.